Hoe je als Deurnenaar op de goei kunt stemmen

Beste Deurnenaren

Het is morgen weer verkiezingen. Lokale verkiezingen, om precies te zijn. Voor het eerst sinds zes jaar kunnen wij weer bepalen hoe het beleid in ons district, onze gemeente en onze provincie er de komende zes jaar zal uitzien. Er staat veel op het spel, en met de nieuwe lokale kieswet is er ook veel veranderd.

Eerst en vooral ben je niet meer verplicht om te komen opdagen aan het stemhokje, een feit dat je best gewoon straal negeert. Hoe klein, moeilijk of zinloos je ook denkt dat jouw bijdrage is, ze heeft echt een wezenlijke invloed op hoe jouw straat, wijk en omgeving er de komende jaren zullen gaan uitzien.

De politiek gaat iedereen aan. Vind je de politiek maar een poppenkast? Stem dan op serieuze kandidaten. Vind je dat ze in het gemeentehuis toch maar klak hun goesting doen? Stem op kandidaten die wel luisteren. Vind je dat politici zich teveel bezondigen aan vuile spelletjes? Stem op kandidaten die verbindend communiceren en over partijgrenzen heen kunnen werken. Zulke kandidaten zijn er namelijk wel, en jij kunt hen met jouw stem in de gemeente-, districts- of provincieraad brengen.

Lokale kandidaten krijgen dit jaar niet langer een zetel omdat de partij hen bovenaan de lijst hebben gezet, maar enkel omdat ze meer kopstemmen hebben gekregen dan de andere kandidaten. Jouw invloed als kiezer is veel groter dan ooit tevoren. Gaan stemmen blijft dus belangrijk, verplichting of geen verplichting. Overweeg je al om deel te nemen, maar weet je niet op welke partij je moet stemmen? Dan hoop ik je met dit stuk van een beetje inspiratie te kunnen voorzien. Let op, mijn analyse is mogelijks wel een beetje groen gekleurd.

De verkiezingen in Deurne zijn complex, omdat wij drie keer moeten stemmen: een keer voor de provincie, een keer voor de gemeente en een keer voor het district. De provincie kennen we in Deurne vooral omdat die het Rivierenhof beheert. In tegenstelling tot onze andere parken is het Rivierenhof een provinciaal groendomein. Daarnaast verzorgt de provincie de coördinatie bij grote rampen en staan zij in voor bepaalde aspecten van veiligheid en ordehandhaving.

Doorgaans voelen we ons meer verbonden met onze gemeente, Antwerpen. Dat is het niveau waarop Bart De Wever, woonachtig in ons district, burgemeester is. De gemeente is bevoegd voor ‘alles wat niet hoger zit’. Maar we doen in Antwerpen graag ingewikkeld. Omdat we zo’n grote gemeente zijn, hebben we ons opgedeeld in negen (binnenkort tien) districten, die ruwweg overeenkomen met de gemeentes die Antwerpen voor de grote fusie omringden. Daarbij hebben de districten een paar taken van de gemeente overgenomen.

De districten staan bijvoorbeeld in voor huwelijken en alles wat te maken heeft met burgerlijke stand. Ze richten ook straten in, hangen verkeersborden, organiseren markten en feestelijkheden, staan in voor het lokale jeugd-, senioren- sport- en cultuurbeleid, onderhouden lokale parken en groenaanplantingen en houden zich bezig met inspraak en participatie. Ze hebben ook een aparte districtsburgemeester, maar jullie weten vast en zeker allang wie Tjerk Sekeris is.

Je mag morgen op elk van die drie niveaus een stem uitbrengen. Je mag daarbij zelfs drie keer op een andere partij stemmen. Provinciaal op N-VA, gemeentelijk op PVDA en in het district op Vooruit? Het kan allemaal. Wel ziet het politieke landschap er op elk van die niveaus een beetje anders uit. Zo lijken CD&V en Open VLD in Antwerpen definitief onder de kiesdrempel te verdwijnen en lijkt de Deurnese lijsttrekker van PVDA, Manal Toumi, nauwelijks een uitdager voor zittend districtsburgemeester Tjerk Sekeris (N-VA), in schril contrast met hun stedelijke equivalenten, Jos D’Haese en Bart De Wever.

Over het verschil tussen stad en district wil ik het even uitgebreider hebben, want het is wel belangrijk. In (stad) Antwerpen doen Jos D’Haese en de PVDA het bijzonder goed in de peilingen doordat ze bij de federale en regionale verkiezingen in juni uit het niets 20 % haalden en zo virtueel de tweede partij van de stad werden. Daardoor leek voor het eerst in twaalf jaar een andere partij dan de N-VA de grootste te kunnen worden. De PVDA werd zo een baken van hoop voor de niet onaanzienlijke groep Antwerpenaren die het huidige N-VA-beleid willen zien veranderen.

Hoewel veel Antwerpenaren snakken naar een nieuwe (linkse) wind, is er wel een wiskundig probleem met het droombeeld dat de PVDA ons voorspiegelt. Na de verkiezingen zullen er hoogstwaarschijnlijk maar vijf grote partijen overblijven in Antwerpen: de PVDA, Groen, Vooruit, N-VA en Vlaams Belang. De ene zetel die CD&V en Open VLD misschien nog halen laat ik hier even buiten beschouwing.

Vlaams Belang staat dankzij het cordon sanitaire volledig geïsoleerd. Niemand, zelfs De Wever niet, zal met hen een coalitie vormen en al hun voorstellen worden genadeloos afgeschoten en weggestemd. Zo zijn nu eenmaal de regels van het cordon. N-VA blijft zo de enige partij op rechts, met (volgens de peilingen) iets minder dan 30 % van de stemmen.

PVDA blijft in de peilingen kleiner, met bijna 25 %, en wordt gehinderd door het feit dat hun standpunten vaak diametraal tegenover die van N-VA staan. Bart De Wever heeft een coalitie met hen al bij voorbaat uitgesloten. De enige optie die beide partijen dan nog hebben is een coalitie met Vooruit en Groen. Het wiskundige probleem is alleen dat PVDA de andere linkse partijen helemaal leeg dreigt te zuigen. Jos D’Haese kan wel pochen dat hij stemmen van het Vlaams Belang afsnoept, het merendeel van de toestroom komt van teleurgestelde Vooruit-stemmers en twijfelende Groen-kiezers. De ‘linkse golf’ die de PVDA beoogt zal zo alleen maar de leiderspositie van Bart De Wever en de N-VA versterken.

Een heel andere situatie is het in ons district. Hier is Groen de tweede grootste partij, met Karen Maes en Steven Van Bockstal als co-lijsttrekkers. Waar Bart De Wever een coalitie met Groen slechts zou aangaan met lange tanden ‘omdat het nu eenmaal moet’, staat districtsburgemeester Tjerk Sekeris in interviews veel meer open voor samenwerking. Ook de afgelopen zes jaar, terwijl Groen in de oppositie zat, zijn veel van hun voorstellen stilletjes in het rood-blauw-gele districtsbeleid opgenomen.

De harde scheidingslijnen tussen rechts en links die hogere bestuursniveaus zo kenmerken, spelen op het districtsniveau veel minder. De lokale partijen delen ook veel bezorgdheden, al zijn hun oplossingen soms verschillend. Zo wilt N-VA het probleem van de hoge parkeerdruk in Deurne oplossen door simpelweg meer parkeerplaatsen te voorzien. Waar ze die ruimte vandaan willen halen (minder bomen? minder leefruimte?) is niet meteen duidelijk. Groen wilt dat probleem dan weer oplossen door in te zetten op meer en beter openbaar vervoer en fietsveiligere straten. Als minder mensen een wagen nodig hebben, komt er parkeerruimte vrij voor wie echt niet zonder auto kan.

De ‘strategie’ is op beide niveaus dus heel anders. In het district is het vooral belangrijk om te kijken naar oplossingen en welke partij het dichtst bij je eigen standpunten, noden en wensen staat. In de stad spelen daarbovenop nog andere dynamieken, waardoor strategisch stemmen aantrekkelijker wordt.

Wat je morgen in het stemhokje doet, is volledig aan jou. Als je het met mijn groen getinte analyse oneens bent, kan ik daar alleen mijn hoed voor afnemen. Ik hoop vooral dat ik met dit stukje heb kunnen duidelijk maken dat het ene niveau het andere niet is en het voor verschillende situaties slim kan zijn om een verschillende stem uit te brengen.

Joshua Lindeboom