De geschiedenis van Deurne zit vervat in de straatnamen

Gistermiddag stelde René De Preter in het districtshuis zijn nieuwe boek ‘Straatnamen vertellen geschiedenis: het verhaal van Deurne’ voor in het districtshuis.

Elke straat heeft een naam, maar wat gaat er achter die naam schuil? René De Preter, oud-districtsburgemeester, dook in de geschiedenis en die zoektocht leverde een hoop algemene, Antwerpse en Deurnese geschiedenis op. Hij vertelt hoe hij de klus heeft aangepakt: “Ik heb de straten per thema aangepakt. En op basis van de straatnamen vertel ik verhalen of de geschiedenis.” Het eerste thema zijn de oudste straten, vernoemd naar bijvoorbeeld rivieren. Een volgend thema zijn de namen van voor de 16^de eeuw. De 16^de eeuw is dan de periode waarin veel hoeves en kastelen werden gekocht door welstellende families uit Antwerpen en levert veel verhalen op. De burgemeesters vanaf 1830 is ook goed voor een thema evenals de architecten en kunst gerelateerde straatnamen. De oorlogsperioden zijn een groep apart. De Preter: “Ik behandel de straten zowel chronologisch als thematisch. Deurne, als onderdeel van het hertogdom Brabant en de heerlijkheid Antwerpen heeft een rijke geschiedenis.

De info is niet altijd meer terug te vinden

Niet alle straten kregen een even lange uitleg. René De Preter: “De vogelstraten in Deurne Noord hebben hun naam gekregen omdat ze rondom het kasteel De Zwarte Arend liggen. Ik situeer De Zwarte Arend, nota bene geen vogelnaam, en som dan de straten op zonder een ornithologische beschrijving van de vogels. Of soms was er over bepaalde namen zo goed als geen informatie te vinden. Over niet alle agenten rondom het Wim Saerensplein is evenveel geweten.” De schrijver stootte soms op fouten: “Over de Cruyslei wordt gezegd dat de naam zou komen van een beeldhouwer die het altaar van de Sint Fredeganduskerk heeft gemaakt. Maar ik heb nergens een beeldhouwer met deze naam gevonden. Wel heeft de Drakenhoflaan ooit deze naam gedragen. Om daarna Leemstraat te worden en nog later Drakenhofstraat.”

Ook vrouwen kregen hun straat

De auteur vlooide ook uit dat een op de zeven straten is vernoemd naar een vrouw. De Preter: “De moeilijkheid is wel dat een hoop straten geen voornaam draagt waardoor het niet duidelijk is dat het om een vrouw gaat. Denk maar aan de Van Notenstraat, vernoemd naar Franciska Van Noten die even eigenares van kasteel Boekenberg was of de Knyffstraat, vernoemd naar Maria Theresia (de) Knyff, eveneens eigenares van kasteel Boekenberg en opdrachtgeefster aan architect van Baurscheit om het pand te verbouwen in de huidige Rococostijl.” Wat volgens René De Preter ook opvalt is hoe veel van deze mensen die terug te vinden zijn op het stratenplan van Deurne, onderling met elkaar verwant waren. En wat merkwaardig is, er zitten best wat afstammelingen van Pieter Paul Rubens tussen.

Wrede huurling beloond met een straat

Een straatnaam die René De Preter onbegrijpelijk vindt, is de Van Rossumstraat, vernoemd naar de Gelderse legeraanvoerder Maarten Van Rossum. René De Preter: “Die man was een huurling in dienst van de Franse koning die tegen Karel V vocht. Bij een mislukte poging om Antwerpen in te nemen heeft hij Deurne volledig platgebrand. Zowat alle kastelen en woonhuizen zijn toen in de vlammen opgegaan. Wat het bestuur van Deurne begin vorige eeuw bezielde om deze man met een straatnaam te vereren, gaat mijn begrip te boven.”

‘Straten vertellen geschiedenis’. René De Preter. Uitgeverij Garant.

Foto: Schrijver René De Preter met zijn boek vers van de pers