Zeldzame bosvleermuizen overwinteren in het Rivierenhof

In het Provinciaal Groendomein Rivierenhof in Deurne overwinteren sinds enkele maanden bosvleermuizen in de vleermuiskasten. Midden december verbleven 7 dieren in de kasten, na de koudeprik in januari zijn er nog 3 over. Vermoedelijk hebben de andere dieren hun toevlucht gezocht in dikke holle bomen, die beter geïsoleerd zijn. Dit is de tweede gepubliceerde waarneming van overwinterende bosvleermuizen in België.

De domeinwachters in het Provinciaal Groendomein Rivierenhof stelden deze winter voor het eerst overwinterende bosvleermuizen officieel vast. De vleermuizen slapen in de vleermuiskasten die sinds een tiental jaar in het domein ophangen. De kasten in het zijn al langer bewoond door gewone en voornamelijk ruige dwergvleermuizen. Van deze laatste soort zijn er uitzonderlijk hoge aantallen, met soms wel 15 dieren in 1 vleermuiskast.

Bijzondere waarnemingen

Rens Hendrickx, domeinwachter in het Rivierenhof, vertelt meer over de bijzondere observatie: “Deze nieuwe waarneming bevestigt dat een deel van de populatie bosvleermuis in Vlaanderen overwintert en de dieren jaarrond in het Rivierenhof verblijven. Eerder onderzoek van vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt in 2023 toonde aan dat minstens een deel van de Belgische zomerpopulatie naar Spanje vliegt om te overwinteren. Waarom een deel van de dieren in hun zomerhabitat blijft, is vooralsnog onduidelijk. Mogelijk beslissen sommige paargroepjes om niet verder te trekken. Zo’n paargroep ontstaat in de herfst wanneer een mannetje met een baltsroep meerdere wijfjes in zijn boomholte of kast verzamelt om te paren. In de herfst werden ook in het Rivierenhof baltsroepen van bosvleermuizen geregistreerd.”

De waarnemingen geven ook aan dat het kappen van bomen met holtes in de winter de al bedreigde populatie van de bosvleermuis verder in gevaar zou kunnen brengen. Bomen met holtes worden daarom best zo veel mogelijk behouden. Daarnaast besliste de provincie Antwerpen om nog extra vleermuiskasten op te hangen.

Zeldzame soort in Vlaanderen

De bosvleermuis heeft een gewicht van ongeveer 13 tot 20 gram en een spanwijdte van  26 tot 32 centimeter. De vachtkleur van de bosvleermuis is eerder donkerbruin. De buikvacht is soms iets lichter dan de rugvacht. Het is een zeldzame soort in Vlaanderen. In de zomer vinden we ze, met behulp van vleermuisdetectors in lage aantallen in heel Vlaanderen, maar kolonies zijn enkel gekend in grotere oude bosgebieden in de leemstreek. In de winter houden de dieren, net als andere vleermuizen, een winterslaap, en zijn er amper waarnemingen. Dat komt omdat de bosvleermuis in onze contreien jaarrond in boomholtes leeft en deze erg moeilijk te vinden zijn. Maar de soort komt soms ook voor in vleermuiskasten in oude bosgebieden. De soort staat bekend als een migrerende soort. Uit ringgegevens blijkt dat de dieren uit noordwestelijk Europa in zuidwestelijke richting trekken over afstanden tot meer dan 1500 km. De vleermuizen voeden zich vooral met insecten en spinnen en zijn een belangrijke schakel in de voedselketen.

Foto boven: de bosvleermuizen in winterslaap (Rens Hendrickx)

Foto onder: een vleermuizenkast (Rens Hendrickx)